Η ΑΙΓΙΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Ο βασιλιάς Μίνωας φλεγόμενος από έρωτα για την Αφαία, τη καταδιώκει επίμονα. Αυτή για να αποφύγει τη καταδίωξη, πέφτει στη θάλασσα, αλλά πέφτει σε δίχτυα ψαράδων, σώζεται και μεταφέρεται από ένα Κρητικό ψαρά στην Αίγινα. Όταν αποβιβάσθηκε εκεί, για να αποφύγει τις ενοχλήσεις του ψαρά, τρέπεται σε φυγή προς το δάσος της Αρτέμιδος και εξαφανίζεται ξαφνικά. Στην θέση που εξαφανίσθηκε οι Αιγινήτες έχτισαν ένα ναό.
Καταγωγη
Οι Αιγινήτες ως Δωριείς διαιρούνταν πιθανότατα, όπως και οι Αργείοι, σε τρεις φυλές: Υλλείς, Πάμφυλοι και Δυμάτες, στις οποίες προστέθηκε και τέταρτη, την οποία αποτελούσε το αρχαιότερο γηγενές μη δωρικό γένος των Βουδιδών, που καταγόταν από τον Πελασγό ήρωα Βουδίωνα, πατέρα της Οινώνης.
Οι πρώτες τεκμηριωμένες αρχαιολογικά μαρτυρίες κατοίκησης της Αίγινας ανάγονται στην ύστερη νεολιθική περίοδο [5000 π.Χ]. Στο ακρωτήρι της κολόνας έχουν σωθεί ελάχιστα δείγματα ιδιωτικής αρχιτεκτονικής, κεραμικά αγγεία με βαθυκόκκινο χρώμα και στιλβωτή γραμμική διακόσμηση, καθώς και μικρά πήλινα ανθρωπόμορφα ειδώλια. Πολύ καλύτερα έχουν διατηρηθεί τα αρχιτεκτονικά λείψανα της πρώιμης εποχής του χαλκού.
Αρχαϊκοί χρόνοι
Στα μέσα του 10ου αιώνα π.Χ. η Αίγινα αποικίστηκε από Δωριείς της Επιδαύρου κι αποτέλεσε ένα από τα έντεκα δωρικά κράτη. Με τόλμη και πρωτοβουλία οι Αιγινήτες κυριαρχούσαν στους δρόμους της θάλασσας και ως τον 5ο αιώνα π.Χ. αναφέρεται ότι κανένας Έλληνας έμπορος δεν αποκόμισε τόσο πολύ κέρδος από ένα και μόνο φορτίο, όσο ο Αιγινήτης Σώσταρος τον 7ο αιώνα π.Χ.
H Αίγινα ήρθε νωρίς σε ρήξη με τους Αθηναίους, οι οποίοι έφεραν βαρέως την ύπαρξη ενός τέτοιου ακαταμάχητου ναυτικού σταθμού των Πελοποννησίων. Έτσι, σύντομα το νησί απειλήθηκε από την Αθήνα, την οποία νίκησε χάρη στη βοήθεια των Αργείων.
Ο βασιλιάς του Άργους Φείδων γύρω στο 700 π.Χ. εξέδωσε στην Αίγινα το πρώτο ευρωπαϊκό και ελληνικό ασημένιο νόμισμα , που έφερε στην μπροστινή του όψη τη χελώνα.
Η Αίγινα ήταν λοιπόν αποδεδειγμένα η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που έκοψε νόμισμα, έχοντας αντιληφθεί την υπεροχή του ως ανταλλακτικού μέσου στο εμπόριο. Χρησιμοποιώντας δε το έμβλημα της θαλάσσιας χελώνας , σύμβολο της Αφροδίτης που προστάτευε τα ταξίδια και το θαλασσινό εμπόριο-το οποίο έφεραν και τα μικρασιατικά νομίσματα-διευκόλυναν την κυκλοφορία του.
Όταν άλλες πόλεις αντιμετώπιζαν αβάσταχτα οικονομικά προβλήματα , οι Αιγινήτες ελέγχανε την εμπορική ναυτιλία στη Μεσόγειο, διέθεταν τα δικά τους ναυπηγεία και ίδρυαν αποικίες : την Κυδωνιά στην Κρήτη και τον Αιγινήτη στην Παφλαγονία (Πόντο), στις όχθες του ομώνυμου ποταμού.
Πολιτευμα
Αν και οι αρχαίοι συγγραφείς δεν αναφέρουν λεπτομέρειες για την οργάνωση και τη λειτουργία του αρχαίου αιγινήτικου πολιτεύματος, από ένα ψήφισμα που αναφέρει ο Πλούταρχος –σύμφωνα με το οποίο οποιοσδήποτε Αθηναίος συλλαμβάνονταν έπρεπε να πωλείται ως δούλος εικάζεται ότι στο νησί υπήρχε, όπως και στην Επίδαυρο, κάποια αριστοκρατική Βουλή. Με την πάροδο των αιώνων και τις συμφορές που υπέστη το νησί, το πολίτευμα έγινε πιο δημοκρατικό και –σύμφωνα με επιγραφές που ανάγεται στις αρχές της πρώτης εκατονταετηρίδας π.Χ. και είναι γραμμένη στην τοπικής δωρική διάλεκτο φαίνεται ότι στην Αίγινα την εξουσία ασκούσε πλέον Συνέδριο από αριστοκράτες και Δήμους, ενώ από τους άλλους άρχοντες μνημονεύονται ο ταμίας και ο αγορανόμος, που φαίνεται πως ήταν σημαντικό αξίωμα.
Το Αιγινητικο εργαστηρι
Στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. στο νησί του Αιακού γεννήθηκε η αρχαία ελληνική πλαστική από τον Αιγινήτη γλύπτη Σμίλι, ο οποίος φιλοτέχνησε το καθιστό άγαλμα της Ήρας στη Σάμο. Το αιγινήτικο εργαστήρι άνθησε από τα τέλη του 7ου ως το πρώτο ήμισυ του 5ου αιώνα π.Χ. Μερικοί από τους φημισμένους Αιγινήτες χαλκοπλάστες ήταν ο Ονάτας, ο Κάλλων, ο Γλαυκίας, ο Αναξαγόρας, ο Σίμων, ο Άλτιμος, ο Αριστόνοος, ο Συννόων, ο Πτόλιχος, ο Σήραμβος, ο Θεόπροπος κι ο Φιλότιμος.
Περσικοι πολεμοι
Σημαντική ήταν η συμμετοχή της Αίγινας στους Περσικούς πολέμους, με αποκορύφωμα την περήφανη νίκη στα Μηδικά και την πανελλήνια τιμή που της αποδόθηκε.
Κλασικοι χρονοι
Οι Αθηναίοι εκτιμώντας ότι η Αίγινα εμπόδιζε την ελεύθερη κίνηση του Αθηναϊκού στόλου, θεωρούσαν απαραίτητη την καταστροφή της. Τελικά, ύστερα από συνεχές μάχες το 457 π.Χ. οι Αιγινήτες υπέκυψαν στους Αθηναίους. Έτσι υποχρεώθηκαν να γκρεμίσουν τα τείχη, να παραδώσουν όλα τους τα πλοία και να καταβάλουν φόρο 30 τάλαντα το χρόνο, δηλαδή 1100κιλα χρυσό και ασήμι. Αυτό το βαρύ φόρο πλήρωνε η Αίγινα στην Αθήνα για δεκαοχτώ ολόκληρα χρόνια.
